Sołtys jako organ wykonawczy sołectwa
Zgodnie z obowiązującym prawem sołtys jest organem wykonawczym sołectwa, czyli organu pomocniczego gminy. Choć sołtys ma prawo uczestniczyć w sesjach rady gminy, to nie może podczas nich głosować. Osoba pełniąca opisywaną funkcję ma przede wszystkim reprezentować lokalną społeczność (wsi) przed władzami gminnymi, realizować uchwały rady gminy, a także zajmować się poborem podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości.
Co robią sołtysi?
Sołtysi są nie tylko reprezentantami wsi wobec władz lokalnych, ale również koordynatorami działań społecznych i gospodarczych na wsi. Organizują imprezy, zarządzają infrastrukturą, niosą pomoc mieszkańcom i dbają o bezpieczeństwo w swojej społeczności.
Często niosą pomoc w rozwiązywaniu problemów mieszkańców wsi, takich jak problemy z dostępem do wody, problem z drogami dojazdowymi. Nadzorują też porządek i bezpieczeństwo na wsi, a także organizują ochrony przed zagrożeniami takimi jak pożary, powodzie. Zajmują się też współpracą z organizacjami pozarządowymi, takimi jak koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia, aby rozwijać życie społeczne na wsi i poprawiać warunki życia mieszkańców. Przyjmują zgłoszenia o: zaginięciu zwierząt domowych; kotów i psów, zalegającej padliny w rowach, poboczach i lasach, nielegalnych wysypiskach śmieci, zachwaszczonych poboczach i zalegających śmieciach w przydrożnych rowach, nielegalnym odprowadzaniu ścieków do wód gruntowych, kradzieżach, rozbojach, włamaniach, zaginięciach itp…
Czy sołtys może być radnym w gminie?
Sołtys jest osobą, która na mocy zaufania mieszkańców wsi, dba o interesy lokalnej społeczności i przedstawia jej postulaty wobec władz gminnych. Czy jednak sołtys ma prawną możliwość bycia radnym w gminie, w której zamieszkuje?
W ustawie o samorządzie gminnym nie ma zapisów, które otwarcie zakazywałby sołtysowi przyjmowania mandatu radnego bez uprzedniej rezygnacji z dotychczasowej funkcji. Zgodnie z prawem mandat radnego nie może być łączony z funkcją posła lub senatora, wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody i członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.
Sołectwo natomiast nie jest jednostką samorządu terytorialnego (są nimi gminy, powiaty i województwa), lecz – jak wspomniano wcześniej – stanowi jednostkę pomocniczą gminy. Widać zatem jasno, że prawo nie zakazuje łączenia dwóch opisywanych funkcji.
W przypadku samorządu gminy Rzekuń funkcję Sołtysa i Radnego łączy w tej kadencji czerech radnych-sołtysów (Daniszewo, Laskowiec, Teodorowo, Ławy – do 31.12.2022 r.)
Decyzję co do wyboru reprezentanta, do Rady Gminy i na funkcję Sołtysa podejmują ostatecznie mieszkańcy wsi.
- Reprezentanta do Rady Gminy (radnego) wybierają w danym okręgu wyborczym wyłącznie mieszkańcy wsi, którzy znajdują się w spisie wyborców gminy!
- Według ustawy o samorządzie gminnym kandydat na radnego musi trwale ZAMIESZKIWAĆ na terenie gminy, w której kandyduje na radnego.
- Kandydata na funkcję sołtysa wskazują mieszkańcy wsi trwale ZAMIESZKUJĄCY na terenie danego sołectwa.
- Według zapisów statutowych kandydat na sołtysa musi trwale ZAMIESZKIWAĆ na terenie sołectwa, w którym ma zostać wybrany na tę funkcję.
7 kwietnia 2024 r. wybierzecie Państwo, podczas głosowania w Świetlicy Wiejskiej przy ul. Dzikiej Róży 2:
- radnego gminnego gminy Rzekuń
- wójta gminy Rzekuń
- radnych powiatowych Powiatu Ostrołęckiego
- radnych do sejmiku mazowieckiego Województwa Mazowieckiego
Po objęciu funkcji wójta gminy, wójt zarządza w terminie określonym w statucie sołectwa wybory sołeckie.
W przypadku gminy Rzekuń odbędzie się takich wyborów 21 – w każdym sołectwie gminy – każde w innym terminie.
Należy tu mocno podkreślić, że zapis statutowy (sołectwa) o ogłoszeniu wyborów na sołtysa jest mocno, co najmniej dziwny – oto jego treść:
“§13 – W celu zapewnienia stałej łączności między sołectwem a Radą Gminy i Wójtem, mieszkańcy sołectwa wybierają Sołtysa i Radę Sołecką. Wyboru na nową kadencję dokonuje się nie później niż 6 miesięcy po wyborach Rady Gminy, na zebraniu wiejskim zwołanym przez Wójta.”
Czy zatem wybory sołeckie mogą się odbyć nawet (dopiero) pod koniec października 2024 r.?
Sołtys może być radnym
Radny może być sołtysem
Obie funkcje można łączyć.
Marek Karczewski
